Le Petit Larousse (www.larousse.fr), psikoaktif maddeleri, beyni etkileme özellikleri olan maddeler olarak tanımlıyor. Liste çok uzun ve ne yazık ki uzamaya devam ediyor. Bazıları yasal (tütün, alkol vb.), bazıları reçeteye tabi (kodein vb.), bazılarının kullanımı ise yasal kontrol altında ya da yasak (kokain, esrar vb.). Bu yazımda üçüncü kategoriye ait ve “yasa dışı uyuşturucu madde” olarak bilinenlerin kullanım ve suiistimale bağlı risklerini ele almak istedim.

Uyuşturucu “Eğlenceli”… peki hangi bedele karşılık?

Uyuşturucular ölüme götürüyor. Bunu; hastalık, kaza, intihar, aile içi şiddet, nöronlara saldırı ve birçok başka yolla yapıyor. En çok da “addictogenic” (bağımlılık yapma özelliğine sahip) güçleri ile.

Hayat pahasına uyuşturucu, zevk için ağır bir bedel değil mi, o ki ebedî geçici…

Evet, ama sadece bir kere…

Bir kez kullanım bile, “kullanım – suiistimal – bağımlılık” döngüsünün ilk adımıdır. Ve adım adım, ilk denemelerdeki zevkin kaybolduğu bir dünyaya doğru yolculuğa çıkılır. Dayanılmaz dürtülerin ve madde kullanımına olan açlığın hükmettiği bir dünya.

Böylece “eğlence sevenler” hayal kırıklığına uğrarlar ve büyüsü bozulmuş umutları ile baş başa kalırlar. Ve bu durumda maddesiz bağımlılıkların aksine, sadece irade yeterli olmuyor. Çünkü en güçlü silahımız ciddi zarara uğramış oluyor. Eğlence amaçlı denemelerden suiistimale kadar, bağımlılık aşamasına dahi ulaşmadan, zihinsel performans bozuluyor. Ve pişmanlıklara rağmen, yeniden başlamaya hazır olunuyor. Belki de bir kereden bile “çok şey” olabiliyor.

Madde bağımlılığı ve maddesiz bağımlılıklar

Madde ve davranış bağımlılıkları konusunda Klinik Psikolog Najla Boukhris’e danıştık. Kendisi aynı zamanda web pazarlama uzmanı ve Psychologie & Santé internet sitesinin editörü.

– Maddesiz bağımlılıkları bırakmak için bir uzman yardımı şart değildir. Ancak, madde bırakma konusu hafife alınmaması gereken bir konu. Neden tıbbi gözetim gereklidir?

– Madde bağımlılığı kontrol kaybından kaynaklanır. Bu durumda sormamız gereken soru şu: “Kullanıcı kontrolü tekrar ele alma eylemini tek başına başlatabilir mi?”. Bu durum çoğu zaman, kişiye ve maddeye bağlı olarak değişkenlik gösterse de, profesyonellerin desteği gerekmektedir. Nitekim madde tüketimini bırakma kararı tesadüfî alınmaz, farkındalık ve kararı tetikleyen bir faktör gerektirmektedir. Ayrıca, motivasyon kararı etkiler hatta karar almanın ayrılmaz bir parçasıdır. Bu bağlamda da, karar verme sürecinin en önemli noktası olan duygu yönetimi konusunda bir uzmanın yardımı çok değerli olabilir. Tüm bunlara, bırakma aşamasında doğabilecek fiziksel ve fizyolojik sonuçlar eklenir.

Benim görüşüme göre, tıbbi-psikolojik destek bağımlılık tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Vücut alışık olduğu maddenin eksikliğine tepki verecektir, genellikle şiddetli bir şekilde, hasta anksiyete ile baş etmek zorunda olacaktır. Bu durum düzenleyici mekanizma olarak adlandırılır. Hem psikolojik hem fiziksel olarak ağrılı olabilen bu zor süreci aşmak için destek ve takip gereklidir.

– Günümüzde gençler çok genç yaşta uyuşturucuyla tanışıyor, ebeveynlerin önleme amaçlı rolü ne olmalıdır?

– Tek sorumluların ebeveynler olmadığını söyleyebilirim. Aileler çocuklarını korumak için bu konuyu açmaktan sakınırlar ve bu bir çözüm değildir. Aksine, diyalog yoluyla çocuklarla bir güven ilişkisi kurmak onları tüm madde biçimlerine karşı uyarabilir. Okulların da gençlerin uyuşturucu kullanımını önleme konusunda hayati bir role sahip olduklarını unutmamak gerekir.

– Uyuşturucu kullanımının sebebi zevk, keyif olduğu söyleniyor. Zevk arayışı içinde olanlara sağlıklı alternatif olarak neler önerirsiniz?

– Keyif madde kullanımının tek sebebi değildir. Uyuşturucu kullanımı genellikle bir boşluğa verilen tepkidir. Uyuşturucu kullanımın çeşitli sebepleri olabilir: duyguları bastırmak, zor bir durumdan kaçmak, fiziksel ağrıları dindirmek, zayıf bir özgüvenle savaşmak vs. Sanki bir soruna çözüm aramak gibi. Yani zayıf insanlar bağımlılık karşısında daha savunmasızdırlar. Bu nedenle, öncelikli olarak sorunun özüyle ilgilenmek gerekmektedir.

Tabii ki  “zevk” veren bir maddenin uzun süreli kullanımı sonucu da bağımlı olunabilir. Zevk arayışı aslında doğal insani bir durumdur, ancak bağımlılık bir hastalıktır. Uyuşturucu ile mücadele ederken tıbbi tedavi ve psikolojik takip dışında hiçbir sağlıklı alternatif yoktur. Bu ikisi zorunludur.

Madde bırakmayı başarmak için takip önemlidir

Naijla’nın da altını çizdiği gibi, madde bırakma aşamasında doğabilecek semptomlar ile başa çıkmak için bir uzman yardımı tavsiye edilmektedir. Birçok araştırma, psikolojik desteğin, uyuşturucu bırakma sürecinin ayrılmaz bir parçası olduğunu kabul etmiştir. Psikolojik destek, farkındalığın özgürleştirici gücünü tetikleyebilir; bırakma aşamasındaki duygu yönetiminde katkı sağlar ve kesinlikle bağımlılığın tekrarını önlemeye yardımcı olur. Tıbbi destek ise, süreçte meydana gelebilecek fiziksel ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Naijla’ya değerli katkısı için teşekkür ederim, İlginizi çekebilecek farklı makaleler için web sitesini veya Facebook sayfasını ziyaret etmenizi öneririm.

Nu